Kuna chorwacka

Historia

Kuna była oficjalnym środkiem płatniczym w Chorwacji dwa razy. Po pierwsze, w okresie II wojny światowej, kiedy kraj znajdował się pod rządami pro-faszystowskiego reżimu Ante Pavelicia w latach 1941-1945. Drugi obieg rozpoczął się w 1994 r., kiedy republika odłączyła się od Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii i trwał do określonej daty.

Poprzednikami kuny były monety krajów istniejących na terytorium Chorwacji w średniowieczu. Od XVI wieku do 1918 roku korona, jako waluta Cesarstwa Austro-Węgierskiego, była w obiegu na ziemiach Chorwacji.

Gdy I wojna światowa zakończyła się klęską i upadkiem monarchii Habsburgów, Chorwacja wraz z pozostałymi dwoma państwami bałkańskimi utworzyła Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców. Dinar stał się walutą tego nowego kraju i pozostał prawnym środkiem płatniczym do 1941 roku.

Po II wojnie światowej kilka bałkańskich republik zjednoczyło się w Socjalistyczną Federacyjną Republikę Jugosławii. Jugosłowiański dinar był w obiegu jako oficjalna waluta do 1991 roku.

Na początku lat 90. w Jugosławii nasiliły się konflikty wewnętrzne. Doprowadziło to do wojny między republikami federalnymi. Chorwacja jako pierwsza odłączyła się od SFR Jugosławii i wprowadziła tymczasową walutę zwaną chorwackim dinarem, która była w obiegu do maja 1994 roku. Od 30 maja 1994 r. do 30 czerwca 1995 r. nastąpiła stopniowa wymiana dinara na kunę po kursie 1 000:1.

Kuna stała się stałą walutą republiki 1 lipca 1995 roku. Słowo "ku na" pochodzi od słowa "kuna", które oznacza zwierzę, którego skóry były jednym ze środków płatniczych i wymiany w plemionach słowiańskich.

Jedna kuna chorwacka została podzielona na 100 lip (monet ułamkowych).

Projekt

W Chorwacji w obiegu znajdowały się banknoty, monety mono- i bimetaliczne. Pieniądze metalowe były bite co roku. Obywatele używali monet o nominałach 1 Kn, 2 Kn i 5 Kn oraz walut ułamkowych o nominałach 10, 20 i 50 lipa. Monety były pokryte stopami aluminium i magnezu, miedzi i niklu oraz laminowaną stalą, a ich średnica wahała się od 16 mm do 26,5 mm.

Rewersy przedstawiały uprawy takie jak kukurydza, oliwki, tytoń, winogrona, a także dąb i degenia. Monety o nominałach 1 Kn, 2 Kn i 5 Kn przedstawiały słowika, tuńczyka i niedźwiedzia.

Monety jedno-, dwu- i pięcio-lipa straciły swoją siłę nabywczą.

Wydano również monety upamiętniające różne wydarzenia, które miały miejsce w Chorwacji. Były to monety bimetaliczne o nominale 25 funtów, monety wykonane z metali szlachetnych, srebrne monety o nominałach 100 Kn, 150 Kn i 200 Kn. Monety o największych nominałach 500 Kn i 1000 Kn były wykonane ze złota.

Banknoty

Pieniądze papierowe Chorwacji były emitowane w ośmiu nominałach od 5 Kn do 1,000 Kn. Miały one ten sam rozmiar i kolor. Awers przedstawiał polityczne i religijne postacie kraju, które w znacznym stopniu przyczyniły się do jego rozwoju, a także wybitnych chorwackich poetów i filozofów.

Rewersy przedstawiają architekturę i posągi wybitnych Chorwatów.

• 5 kn było zielonym banknotem o wymiarach 122 mm na 61 mm. Na awersie znajdował się portret Petara Zrinskiego i Franka Frankopana, a na rewersie zamek Varaždin.
• 10 Kn było banknotem o różnych kolorach, które zależały od roku emisji. Mógł być fioletowy (1994), brązowy i szary (1997, 2001, 2004, 2013). Na awersie widniał Juraj Dobrila, a na rewersie Pula Arena. Wymiary banknotu to 126 mm na 63 mm.
• 20 kn to czerwony banknot o wymiarach 130 mm na 65 mm. Na awersie widniał Josip Jelačić, a na rewersie pałac w Vukovarze i gołąb Vučedol.
• 50 HRK to ciemnoniebieski banknot o wymiarach 134 mm na 67 mm. Przedstawiał on portret Ivana Gundulicia na awersie i historyczne regiony Dubrownika na rewersie.
• 100 HRK było pomarańczowym banknotem, który przedstawiał poetę Ivana Mažuranicia i tablicę z Baški na awersie oraz katedrę w Rijece na rewersie.
• 200 HRK to brązowy banknot o wymiarach 142 mm na 71 mm. Awers przedstawiał Stjepana Radicia, a rewers twierdzę w Osijeku.
• 500 HRK to oliwkowozielony banknot o wymiarach 146 mm na 73 mm. Awers przedstawiał Marko Marulicia, a rewers posąg jednego z chorwackich królów na tle Pałacu Dioklecjana.
• 1000 HRK to niebiesko-fioletowo-szary banknot o wymiarach 150 mm na 75 mm. Na awersie widniał portret Ante Starčevicia, a na rewersie posąg króla Tomislava i katedra w Zagrzebiu.

Chorwacki Bank Narodowy zapewnił emisję pieniądza. Monety zostały wyprodukowane przez Chorwacki Instytut Monetarny. Za druk banknotów kun odpowiadała niemiecka firma Giesecke & Devrient.

Kuna chorwacka na świecie

Waluta ta prawie nigdy nie była używana w transakcjach walutowych i nie znajdowała się na liście walut wymienialnych. Kurs kuny był silnie uzależniony od tendencji w gospodarce światowej. Kurs wymiany HRK-USD utrzymywał się na poziomie 6-7:1 przez kilka lat, podczas gdy HRK-EUR wynosił 0,13:1.

Przejście na euro

Chorwacja podjęła decyzję o przyjęciu euro jako oficjalnej waluty, wycofując kunę chorwacką. Ta znacząca zmiana nastąpiła ze względu na połączenie względów ekonomicznych, politycznych i strategicznych. Będąc częścią Unii Europejskiej, przejście na euro miało na celu ściślejszą integrację Chorwacji z jej europejskimi partnerami, ułatwiając handel i inwestycje, jednocześnie promując stabilność i wzrost w regionie. Przyjęcie euro oznaczało również zaangażowanie Chorwacji we wspólne europejskie wartości i konwergencję gospodarczą ze strefą euro.

Przypominamy, że Polska, a także Węgry i Czechy od 2023 roku nie planują rozpoczęcia przejścia na euro, pozostając przy swoich narodowych walutach — odpowiednio złotym, forincie i koronie.

Oficjalne przejście na nową walutę nastąpiło 1 stycznia 2023 roku.

Najczęściej Zadawane Pytania

Uwaga: "Kn" oznacza kunę, a "HRK" to międzynarodowy kod waluty. "Lipa" to podjednostka kuny, gdzie 100 lip odpowiada 1 kunie.