Peseta

Dawna hiszpańska waluta Peseta (Ptas, ₧) jest jedną z wielu europejskich walut zastąpionych przez euro, które przeszły do historii. Powodem jej narodzin było wejście Hiszpanii do Łacińskiej Unii Monetarnej, założonej przez Belgię, Włochy, Francję i Szwajcarię w 1865 roku. "Małe peso " było środkiem płatniczym przez ponad 130 lat. W tym artykule zapraszamy Państwa do zapoznania się z interesującymi faktami na temat hiszpańskiej waluty narodowej, jej historii i nie tylko.

Pochodzenie i ewolucja starych pieniędzy

Hiszpańska peseta rozpoczęła swoją podróż w połowie XIX wieku. Istnieją dwie możliwości interpretacji pochodzenia nazwy tej starej monety. Według pierwszej, jest to zdrobnienie katalońskiego słowa "pieza", które oznacza srebrne monety od XV wieku. Królewska Akademia Języka Hiszpańskiego uważa, że nazwa pochodzi od słowa "peso". Początkowo peseta stanowiła równowartość 4,5 grama srebra lub 0,2903 grama złota. Nawiasem mówiąc, nasz ukochany polski złoty otrzymał tę nazwę właśnie dlatego, że kiedyś był złotem.

Pierwsze monety Pesetas zostały wybite w 1869 roku w Madrycie. Od najwcześniejszych do najnowszych emisji, miały one różne nominały, rozmiary i wzory. Monety te były wykonane z różnych metali, w tym srebra, miedzi i niklu. Używano ilości 1, 5, 10, 25, 50, 100, 200 i 500 Ptas.

Pierwsze papierowe pieniądze pojawiły się, gdy Banco de España uzyskał wyłączne prawo do ich emisji. Banknoty były dostępne w nominałach 25, 50, 100, 500 i 1000 peset. Tradycyjnie miały one bardzo zróżnicowany wygląd, związany ze sławnymi ludźmi lub ideałami społecznymi, takimi jak rodzina, sprawiedliwość, wolność itp.

Hiszpański wzór pieniędzy

Każda moneta i banknot niesie ze sobą unikalny kawałek historii hiszpańskiej pesety. Były one świadkami zmian politycznych, ideologii, mód i trendów, stanowiąc cenny skarb. Projekt starych pieniędzy ewoluował w wielu różnych kierunkach w ciągu swojego życia.

Bilety

Pierwsze papierowe pesety zostały wyemitowane1 lipca 1874 roku. Biorąc pod uwagę ich wysoką wartość w XIX wieku, banknoty były wykorzystywane głównie w bankowych transakcjach finansowych, podczas gdy inne transakcje handlowe były przeprowadzane za pomocą monet.

Podczas wojny secesyjnej gospodarka kraju załamała się, a jego system monetarny został osłabiony. W obliczu braku metalu zaczęto drukować banknoty o nominałach 1, 2, 5, 10, a nawet 50 centów. W latach 70. w obiegu było wiele milionów banknotów o różnych nazwach, więc peseta straciła swoją realną wartość. Ostatnia seria banknotów została wyemitowana w 1992 roku.

W momencie wprowadzenia euro w obiegu znajdowały się tylko cztery rodzaje banknotów:

• Nakład1000 sztuk z portretem konkwistadora Hernána Cortésa na awersie i wizerunkiem innego zdobywcy Imperium Inków, Francisco Pizarro, na rewersie.
• Nakład2 000 sztuk przedstawia słynnego botanika José Celestino Mutisa na awersie i główną bramę Ogrodu Botanicznego w Madrycie jako motyw na rewersie.
• De 5.000 z wizerunkiem Krzysztofa Kolumba na przedniej stronie banknotu. Rewers jest ozdobiony narzędziem astronomicznym.
• Nakład10 000 sztuk przedstawiający portret króla Juana Carlosa I na tle Palacio de Linares. Na rewersie znajduje się portret inżyniera morskiego Jorge Juana, który jako pierwszy zmierzył długość południka ziemskiego.

Przód wszystkich banknotów z tej serii ma kształt poziomy, podczas gdy tył jest pionowy.

Monety

Przed wprowadzeniem euro ludność używała ośmiu rodzajów monet: 1, 5, 10, 25, 50, 100, 200 i 500. 25 p eset miało okrągły otwór, a 50 peset miało kształt hiszpańskiego kwiatu. Monety 1, 10, 25, 50 i 100 przedstawiają wizerunek króla Juana Carlosa I. Monety o nominale 200 peset z lat 1990 i 1998-2000 przedstawiają parę królewską Juana Carlosa I i księcia Felipe. Moneta o najwyższej wartości 500 przedstawia Juana Carlosa I i królową Sofię.

Do produkcji monety 1 użyto aluminium. Monety 5, 10, 50 i 200 zostały wybite z miedzioniklu, a 25, 100 i 500 z brązu aluminiowego.

Emisja pesety i polityka pieniężna

Waluta narodowa została ustanowiona dekretem rządowym w celu wzmocnienia gospodarki, ułatwienia handlu i ustanowienia stabilnego systemu finansowego. Pierwsza emisja obejmowała 2 miliony banknotów i trwała do 1935 roku. Późniejsza dewaluacja doprowadziła do tego, że srebrne monety zaczęto sprzedawać "na wagę" jako metal szlachetny. Handel wzrósł tak bardzo, że rząd wycofał monety z obiegu, zastępując je równoważnymi banknotami papierowymi.

Wojna domowa doprowadziła gospodarkę kraju do niemal całkowitego upadku. Narodowy Bank zdecydował się na drukowanie papierowych peset zamiast bicia metalu, ponieważ nie mógł znaleźć okazji do jego pozyskania. Po kryzysie finansowym w latach 70. Hiszpania zaczęła dusić się od nadmiaru papierowych pieniędzy. W ciągu zaledwie czterech lat liczba banknotów w obiegu wzrosła z 700 milionów do 1 miliarda. Ludzie nosili ze sobą całe paczki banknotów, ponieważ największy nominał nadal wynosił 1000. Rząd wprowadził więc banknoty o nominale 5 000, a następnie 10 000.

Hiszpańska peseta w życiu codziennym

Hiszpanie używali starych pieniędzy do kupowania towarów i usług, płacenia pensji, rachunków i innych transakcji finansowych. Waluta była ściśle powiązana ze złotem, co budowało zaufanie i promowało handel zagraniczny, a także pomogło poprawić sytuację finansową w Hiszpanii po długim okresie niestabilności. W XX wieku przeszła kilka reform i dewaluacji związanych ze zmianami politycznymi i gospodarczymi, w tym wojną domową i dyktaturą Franco.

Euro zastąpiło pesetę specjalnie po to, by zarobki bogatych wyglądały sześć razy skromniej. Prawda jest taka, że pieniądze mają znaczenie. A ewolucja hiszpańskiego systemu monetarnego przypomina nam, że zarabianie pieniędzy to tylko połowa sukcesu - kluczowe jest również podejmowanie mądrych decyzji finansowych.

W czasie swojego istnienia peseta stała się symbolem hiszpańskiej narodowości i silnym graczem na arenie międzynarodowej. Pojawienie się euro otworzyło nową kartę w historii gospodarczej kraju, ale spuścizna walut narodowych zawsze będzie pamiętana za ich wkład w rozwój Hiszpanii.

Wejście euro i pożegnanie z pesetą

Po przystąpieniu do strefy euro Hiszpania została zmuszona do porzucenia swoich pieniędzy. Zastąpienie pieniądza odbyło się w dwóch etapach:

• W dniu 01.01.1999 r. waluta ta przestała być walutą krajową i została przemianowana na "euro gotówkowe w strefie euro".
• Od 01.01.2002 r. euro stało się częścią codziennego życia.

Pojawienie się wspólnej europejskiej waluty zmniejszyło ryzyko wahań walutowych i sprawiło, że handel z Hiszpanią stał się bardziej stabilny i atrakcyjny dla zagranicznych inwestorów.

Numizmatyka i kolekcjonerstwo

Chociaż pesety nie są już dzisiejszą walutą, wiele z nich wciąż zachowuje wysoką wartość wśród numizmatyków. Kolekcjonerzy interesują się na przykład monetami z okresu wojny secesyjnej. W tym okresie historycznym każda z armii emitowała własne pieniądze(w sumie było ich 15 rodzajów). Niektóre z tych egzemplarzy stały się prawdziwymi skarbami, osiągając cenę do 250 000 euro. Kolekcjonerzy korzystają z wyspecjalizowanych stron internetowych, takich jak Todocolección lub Sellosonline, a także słynnych aukcji, takich jak Sotheby's i Bonhams, aby kupować i sprzedawać najbardziej poszukiwane monety.

Dziedzictwo kulturowe

Historia pesety odzwierciedla okresy szybkiego rozwoju i niestabilności hiszpańskiej gospodarki, zmian politycznych i reżimów państwowych. Stała się symbolem narodowym i dziedzictwem kulturowym. Należy zauważyć, że Hiszpanie są bardzo wrażliwi na punkcie swojej starej waluty. Na przykład w Esteponie, mieście na południu kraju, zbudowano pomnik na cześć pesety.

Nowoczesne zastosowanie

Współczesne wykorzystanie pieniędzy z przeszłości ogranicza się głównie do numizmatyki. Obecnie nie można ich używać do kupowania rzeczy i usług w Hiszpanii. Termin wymiany upłynął 30 czerwca 2021 roku. Stara moneta królestwa Pirenejów stała się przedmiotem kolekcjonerskim.

Wnioski

Wejście na rynek euro kończy erę pesety, opowieści zapisywanych i stemplowanych na banknotach i monetach przez niezliczone stulecia. Jednakże, chociaż stara waluta nie jest już w użyciu, ta część hiszpańskiej historii, która uosabia okresy posiadania kolonii, walk domowych i rozwoju gospodarczego, nie popadła w zapomnienie, ale jest starannie przechowywana przez kolekcjonerów.

Najczęściej Zadawane Pytania