Litwa

Historyczne znaczenie Litwy w Europie

Historia Litwy sięga 100 r. p.n.e. To właśnie wtedy na jej obecnym terytorium pojawiły się pierwsze osady bałtyckie.

Bitwa pod Szawlami, która miała miejsce w 1236 roku, jest uważana za kamień milowy. Rycerze inflanccy zostali pokonani przez księcia Mendoga. Promował on zjednoczenie lokalnych panów feudalnych i ogłosił utworzenie państwa litewskiego.

W lipcu 1253 r. książę Mendog został monarchą Litwy. Od tego dnia oficjalnie rozpoczyna się historia państwa litewskiego.

Pierwsza wzmianka o Wilnie pochodzi z 1323 roku. W tym czasie państwem rządził wielki książę Giedymin. Wysyłał on poselstwa do Europy Zachodniej i zapraszał rzemieślników i kupców do nowego miasta.

W 1325 r. Litwa stała się sojusznikiem Polski. Córka Giedymina poślubiła syna polskiego monarchy.

Chrześcijaństwo zostało przyjęte przez kraj w 1387 roku.

W 1390 r. Wilno, które składało się prawie w całości z drewnianych budynków, zostało spalone przez Krzyżaków.

W latach 1392-1430 państwem rządził Witold Wielki.

W 1410 r. miała miejsce bitwa pod Grunwaldem. Wojska Polski i Litwy zjednoczyły się, pokonując Zakon Krzyżacki.

Wiek XVI - epoka renesansu - uważany jest za złoty wiek Litwy.

W 1569 r. powstało państwo polsko-litewskie.

W 1579 r. rozpoczęła się historia Uniwersytetu Wileńskiego.

W 1795 r. rosyjski car zajął Litwę. Wilno uzyskało status miasta wojewódzkiego. Mury twierdzy upadły.

W 1831 r. miał miejsce pierwszy poważny bunt przeciwko rosyjskim rządom. Uniwersytet Wileński został zniszczony, kościoły katolickie zamknięto i zamieniono na cerkwie prawosławne.

W 1834 r. założono optyczną linię telegraficzną z Petersburga, przechodzącą przez Wilno do Warszawy.

W 1861 r. na Litwie zniesiono pańszczyznę.

W 1905 r. Rosja poniosła klęskę w wojnie z Japonią, co doprowadziło do upadku caratu.

16 lutego 1918 r. Litwa została proklamowana niepodległym państwem.

W 1920 r. Polska zajęła Wilno. Stolicą państwa litewskiego zostało Kowno.

Trzy lata później dawne pruskie miasto Memel otrzymało nazwę Kłajpeda i stało się częścią Litwy.

W 1940 r. wojska radzieckie wkroczyły na terytorium Litwy i stała się ona republiką w ramach Związku Radzieckiego. W latach 1941-1944 Litwa znajdowała się pod okupacją nazistowską.

W 1990 r. Rada Najwyższa Republiki Litewskiej ogłosiła odzyskanie niepodległości. W następnym roku kraj przystąpił do ONZ.

Obcokrajowcy często zadają pytanie: Czy Litwa jest członkiem NATO? Odpowiedź jest twierdząca. W 1994 r. kraj stał się częścią natowskiego programu Partnerstwa dla Pokoju, zawierając traktat o przyjaźni z Polską.

W styczniu 2003 roku Rolandas Paksas został wybrany na prezydenta. Prawie wszyscy głosujący opowiedzieli się za przystąpieniem do UE.

W 2004 r. Litwa uzyskała członkostwo w UE i NATO. Paksas został oskarżony o nielegalne transakcje, a głową państwa został Valdas Adamkus.

W 2009 r. Wilno otrzymało status Europejskiej Stolicy Kultury.

W następnym roku w mieście odsłonięto pomnik Drogi Bałtyckiej z okazji dwudziestej rocznicy uzyskania niepodległości od Związku Radzieckiego.

Geografia i klimat

Litwa ma łagodny klimat. Na terytorium tego kraju znajduje się duża liczba atrakcji przyrodniczych, nowoczesnych ośrodków medycznych, kompleksów spa. W tym celu na Litwę przyjeżdżają liczni turyści.

Litwa jest krajem równinnym, którego najwyższym punktem jest wzgórze Juozapine. Jego wysokość wynosi zaledwie 292 metry. Klasyczne krajobrazy Litwy to niekończące się pola z łąkami i licznymi jeziorami. W kraju znajduje się około 3 tysięcy takich jezior. Jedna trzecia terytorium kraju, a nawet więcej, pokryta jest lasami mieszanymi, w których powstają parki narodowe.

Klimat Litwy kształtują wilgotne masy powietrza znad Morza Bałtyckiego i Atlantyku. Warunki pogodowe są łagodne przez większą część roku, bez poważnych skoków ciśnienia i temperatury. Lato na Litwie nie jest zbyt gorące, a średnie temperatury wahają się od +17 do +23 stopni Celsjusza. Zimą ciepło łączy się z wilgocią, a temperatury rzadko spadają poniżej -10 stopni Celsjusza. Częstymi zjawiskami w kraju są mżawka i ciężkie mgły. W ciągu roku jest wiele pochmurnych dni.

Pełnoprawny sezon kąpielowy trwa zaledwie kilka miesięcy, przypadając na lipiec i sierpień. W tych miesiącach woda w Morzu Bałtyckim nagrzewa się do +20...+22 stopni Celsjusza.

Turyści przyjeżdżają na litewskie wybrzeże ze względu na czyste morskie powietrze. Brak silnych upałów sprawia, że kraj jest atrakcyjny dla turystyki zdrowotnej, wakacji w towarzystwie małych dzieci.

Gospodarka

Litwa jest krajem o gospodarce przemysłowej i agrarnej. Przemysł jest dobrze rozwinięty na terytorium państwa, dochód z tej sfery działalności stanowi ponad 50 procent całkowitego PKB. Sektor budowlany również wnosi znaczący wkład w rozwój Litwy. Podobnie jak rolnictwo, które stanowi około 25 procent.

Litwa stała się częścią UE w 2004 roku. Pomoc UE odgrywa ważną rolę w jej rozwoju.

System polityczny

Litwa jest wielopartyjną republiką parlamentarną. Jednocześnie ma cechy republiki prezydenckiej. Głównym aktem prawnym jest konstytucja zatwierdzona w ogólnokrajowym referendum 25 października 1992 roku. Weszła ona w życie 6 listopada tego samego roku. Zgodnie z nią władza państwowa należy do sejmu, prezydenta, rządu i sądu.

12 lipca 2019 r. Gitanas Nauseda został prezydentem Litwy.

Na terytorium tego kraju istnieje kilka oficjalnych partii:

1. "Chrześcijańska";
2. "Praca";
3. "Porządek i Sprawiedliwość";
4. "Liberalna";
5. "Liberalna i Centrowa";
6. "Socjaldemokratyczny";
7. "Litewski Front Ludowy";
8. "Socjalistyczny Front Ludowy".

Kultura i społeczeństwo

Mieszkańcy Litwy są dumni ze swojej kultury i zwyczajów. Kraj ten ma unikalny charakter narodowy, który przejawia się w sztuce, muzyce, pieśniach i tańcach. Litewskie sale koncertowe wykonują zarówno utwory klasyczne, jak i ludowe.

Podobnie jak inne kraje postsowieckie, Litwa ma nieobywateli - specjalną grupę mieszkańców, którzy przed upadkiem Związku Radzieckiego byli nazywani obywatelami Litewskiej SRR. Są to głównie rosyjskojęzyczni mieszkańcy, którzy nigdy nie zostali naturalizowani, tj. nie zdali egzaminu ze znajomości języka litewskiego i historii państwa.

Wielu z nich wyemigrowało do innych krajów w poszukiwaniu lepszego życia. Demografia jest jednym z aktualnych problemów Litwy.

Językiem urzędowym w kraju jest litewski. Jest to unikalne zjawisko filologiczne, w którym zachowały się cechy fonetyczne i morfologiczne charakterystyczne dla pierwotnego języka indoeuropejskiego. Jest on studiowany na uniwersytetach na całym świecie przez przyszłych filologów. Jest wielu Litwinów, którzy dobrze znają angielski.

Język litewski jest podobny do łotewskiego, ma wiele wspólnego z językami słowiańskimi (wchłonął wiele polskich słów). Ma rodzaj męski i żeński, jego gramatyka i słownictwo nie zmieniły się na przestrzeni wieków. Filolodzy zauważają podobieństwo litewskiego do sanskrytu.

Większość mieszkańców tego kraju wyznaje katolicyzm. Kościół ma wielki autorytet i znaczenie w życiu obywateli Litwy. Kraj ten był jednym z ostatnich w Europie, który przyjął chrześcijaństwo. Około 80 procent obywateli Litwy odwiedza kościoły.

Stolicą Litwy jest Wilno, gdzie wiele osób mówi po polsku, a w Kłajpedzie często można usłyszeć język niemiecki.

Język angielski stał się popularny po przystąpieniu Litwy do UE. Wielu mieszkańców tego kraju przeniosło się do Anglii i Irlandii.

Jeśli chodzi o język litewski, pochodzi on z około V wieku naszej ery i ma wiele dialektów i lokalnych akcentów. Posługuje się nim 3 miliony obywateli kraju i około miliona obcokrajowców, w tym Amerykanie, Rosjanie, Kanadyjczycy i Białorusini. Nie wspominając o Polsce, z którą Litwa utrzymuje ciepłe stosunki.

Fonetyczny język litewski ułatwia życie zagranicznym podróżnikom.

W kraju używa się również mieszanki języka angielskiego i dialektów bałtyckich. Nazywa się on Baltiš. Menu w restauracjach jest napisane w tym języku, jest on używany w napisach na znakach drogowych i w hotelach. Lokalne nazwy i informacje dla turystów są tłumaczone na język bałtycki.

Litwini zdobywają wykształcenie zawodowe w szkołach wyższych i na uniwersytetach. Drugim poziomem jest stopień magistra, a ostatnim stopień doktora.

Największą i najbardziej znaną instytucją edukacyjną w kraju jest Uniwersytet Wileński. Jest to jeden z najstarszych uniwersytetów w Europie Wschodniej. Posiada 12 wydziałów. Uniwersytet Wileński posiada własne muzeum, ogromną bibliotekę, centra informacyjne i egzaminacyjne oraz ogród. Taka liczba wydziałów nie może nie robić wrażenia. Na Uniwersytecie Wileńskim kształcą się nie tylko Litwini, ale także studenci zagraniczni.

Wśród innych dużych instytucji edukacyjnych w kraju chcielibyśmy wyróżnić Uniwersytet Techniczny w Kownie, Uniwersytet Mikolasa Romerisa.

Potrawy narodowe

Na szczególną uwagę zasługuje tradycyjna kuchnia litewska. Turyści nie przegapią okazji, aby spróbować lokalnych potraw. Kuchnia litewska opiera się na produktach rolnych, pszczelarstwie, rybołówstwie. Większość potraw składa się z ziemniaków i innych warzyw. Grzyby są bardzo popularne.

Jednym z najsmaczniejszych dań jest zapiekanka "morku apkäpass". Menu wielu litewskich lokali gastronomicznych obejmuje naleśniki "Žemaičių bliniai" i kiełbaski "vöderai". Zarówno miejscowi, jak i podróżni bardzo lubią puddingi. Litwini preferują również ser i oczywiście “zeppelinai”, czyli kluski ziemniaczane z różnymi nadzieniami.

Litewskie napoje z pianką są uważane za jedne z najlepszych na kontynencie europejskim. Wielu miłośników piwa, którzy ich próbowali, zauważa, że nie są one gorsze od słynnych czeskich i niemieckich odpowiedników.

Najpopularniejszą odmianą wśród różnorodnych napojów z pianką na Litwie jest Svyturys Baltijos Extra. Wędzone świńskie ogony, uszy i suszony węgorz są zwykle oferowane jako przystawka.

Naleśniki są najczęściej podawane z nadzieniem mięsnym. Popularna jest również zupa z buraków, którą zazwyczaj podaje się na zimno. Stragany w Wilnie pękają w szwach od wszelkiego rodzaju smakołyków. Litwini uwielbiają placki z mięsem mielonym. To danie nazywa się "kibinai". Ciasto Shakotis jest uważane za dzieło sztuki cukierniczej.

Porcje w litewskich lokalach gastronomicznych są nie tylko duże, ale naprawdę ogromne. Turyści za umiarkowaną opłatą mają okazję docenić wszystkie przysmaki lokalnej kuchni. Zazwyczaj preferowane są małe rodzinne lokale z demokratycznymi cenami.

Wśród mocnych trunków popularne są napary miodowe Suktinis i Medovas.

Turystyka

Jednym z najbardziej rozwiniętych obszarów na Litwie jest turystyka. Ma ona ogromny wpływ na gospodarkę kraju i jego wizerunek na arenie międzynarodowej.

Wypoczynek na Litwie obejmuje bogaty program wycieczek, a najlepszym miejscem do jego rozpoczęcia jest Wilno. W mieście tym znajduje się wiele interesujących miejsc. Wilno słynie z zabytków sakralnych:

• katedra zbudowana w stylu greckim;
• gotycki kościół św;
• Tatarski drewniany meczet, zbudowany w drugiej połowie XIX wieku na miejscu wcześniejszego meczetu z XV wieku, który został zniszczony w czasach sowieckich.

Zabytki Litwy, z których jednym jest Wieża Giedymina na Wzgórzu Zamkowym, przyciągają wielu turystów z innych krajów. Wieża ta jest ucieleśnieniem państwa, a pozostałości twierdzy mają imponujący widok. Stąd możesz podziwiać wspaniałą panoramę miasta.

Wiele ciekawych rzeczy czeka na turystów w Muzeum Narodowym i Muzeum Bursztynu. Aby przestudiować ich ekspozycje, zaleca się przeznaczyć więcej czasu.

Podróżni z różnych krajów przyjeżdżają na Litwę również dla lokalnych muzeów. Jedno z nich poświęcone jest diabłom. Litewski artysta przez sześćdziesiąt lat zbierał figurki i wizerunki przedstawicieli nieczystości. Wśród ekspozycji tego niezwykłego muzeum znajdują się miękkie zabawki ze śmiesznymi rogami, figurki wykonane z drewna, diabły w różnych przebraniach. Są nawet demoniczne figury Hitlera i Stalina tańczące nad Litwą. Liczba eksponatów wynosi około trzech tysięcy.

Litewskie Muzeum Pieniądza gromadzi banknoty, monety i inne środki płatnicze. Składa się z pięciu sal zajmujących dwa piętra. Znajduje się tu imponująca kolekcja pieniędzy z różnych epok, sprzęt do robienia banknotów z monet. Chętni mogą własnoręcznie wykonać monetę. Zwiedzający są informowani o nowoczesnych środkach płatniczych, metodach ich zabezpieczania i wykrywania podróbek.

Litewskie Muzeum Morskie co roku odwiedza około 500 tysięcy turystów. Zostało otwarte w 1979 roku, w pomieszczeniach należących wcześniej do struktury obronnej Kopgalis.

W Muzeum Morskim znajdują się cztery sekcje. Jedna poświęcona jest przyrodzie Mierzei Kurońskiej, inna statkom. Znajduje się tu również akwarium z delfinarium. Stała ekspozycja muzeum opowiada o rozwoju żeglugi i przemysłu stoczniowego. Na terenie przylegającym do muzeum znajduje się duża kolekcja kotwic.

Oddzielnie zlokalizowane akwaria, które są zamieszkane przez piranie i foki, różnorodne miejscowe dzikie zwierzęta, najbardziej imponującą kolekcję muszli. W Muzeum Morskim są nawet pingwiny.

Następnie możesz wybrać się na wycieczkę do starożytnego miasta Troki. Na jego terenie znajduje się wiele obiektów historycznych. Zamek na wyspie w Trokach jest jednym z najczęściej odwiedzanych zabytków na Litwie. Wcześniej była to twierdza, a następnie więzienie. Budynek został opuszczony i odrestaurowany. Obecnie mieści się w nim Muzeum Historyczne i organizowane są różne wydarzenia kulturalne.

Dużym zainteresowaniem turystów cieszą się zabytki należące do miejscowej grupy etnicznej Karaimów. Podróżni będą mogli zobaczyć oryginalne budynki mieszkalne, odwiedzić wystawę narzędzi gospodarstwa domowego.

Starożytna stolica Republiki Litewskiej Kiernów słynie z muzeum archeologicznego. Ale szczyt napływu turystów do tego miasta obserwuje się podczas festiwalu rekonstrukcji wydarzeń historycznych, który trwa kilka dni. Do miasta przyjeżdżają rzemieślnicy, kobiety przebierają się w średniowieczne stroje i częstują turystów różnymi przysmakami.

Do atrakcji przyrodniczych należą wydmy Parku Narodowego Kursiu Neria.

Z wydmy Agila w miejscowości Neringa roztacza się wspaniały widok na Zalew Kuroński.

Na Litwie znajduje się wiele obszarów chronionych utworzonych w celu zachowania parków przyrody i tradycji kulturowych. Na obszarach chronionych możesz podziwiać dziewiczą przyrodę. W kraju znajduje się łącznie 30 parków regionalnych i 5 parków narodowych.

Park Narodowy "Aukstaitija", "Zhemaitija", "Dzukija" są warte zobaczenia na własne oczy.

Możesz także podziwiać piękno przyrody w Ogrodzie Botanicznym w Kownie. Jest on zdominowany przez lokalne rośliny. Ogród ma pięć stref. Pierwsza składa się z roślin rzadkich dla Litwy. Druga zawiera owoce i jagody, liczne odmiany borówek i żurawin. Trzecia zawiera zioła lecznicze, czwarta rośliny kwitnące, a piąta drzewa.

Starożytna stolica Litwy, Kiernów, jest zabytkiem dziedzictwa kulturowego. Jest to kompleks starych osad, zabytek archeologiczny zwany "Troją Litwy".

Mierzeja Kurońska, która jest kurortem i rezerwatem przyrody, jest bardzo popularna wśród turystów.

Na szczególną uwagę zasługuje Stare Miasto w Wilnie, które niegdyś było stolicą Wielkiego Księstwa Litewskiego. Jest to największe barokowe miasto w północnej Europie. Znajdziesz tu kościół św. Anny oraz kościół Świętego Ducha.

Wszyscy turyści bez wyjątku są pod wrażeniem modernistycznej architektury Kowna, która nawiązuje do lat 1919-1939.

Połąga nazywana jest letnią stolicą Litwy i słynie z piaszczystych plaż.

Nida jest wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, a jej charakterystyczną cechą jest wyjątkowa przyroda.

Do Juodkrante, kurortu położonego w Neryndze, również warto wybrać się na nadmorskie wakacje, popływać w morzu i złapać piękną opaleniznę.

Birštonas to niezwykle popularna miejscowość wypoczynkowa. Otoczone jest lasami sosnowymi.

W Druskiennikach znajduje się największy park wodny w Europie Wschodniej, a także Snow Arena, stromy stok narciarski. Te dwa obiekty połączone są kolejką linową.

Turyści przyjeżdżają do Likėnai ze względu na źródła mineralne.

Współczesne wyzwania i perspektywy

Jednym ze współczesnych wyzwań stojących przed Litwą jest pogorszenie stanu środowiska naturalnego kraju. Kolejne dotyczy niekorzystnych zmian demograficznych, polityki migracyjnej.

W ostatnich latach władze kraju były bardzo zaniepokojone nielegalnymi polowaniami na zwierzęta w lasach i masowymi połowami ryb. Same lasy są poddawane ciągłej wycince, co ma negatywny wpływ na sytuację ekologiczną. Część problemów środowiskowych na Litwie jest związana z postępem społecznym.

Sytuacja nabrała zabarwienia politycznego. Aktywiści organizują w związku z tym protesty, a szef państwa litewskiego Gitanas Nauseda stara się znaleźć wyjście z sytuacji. Jest tak zaniepokojony, że przeznaczył nawet 4 tys. euro ze swojego osobistego kapitału na wyeliminowanie skutków zanieczyszczenia zatoki.

Tysiące niesprawnych pojazdów na litewskich ulicach stanowią zagrożenie dla środowiska.

Problem demograficzny jest nie mniej dotkliwy na Litwie. Kraj przeżywa kryzys. Wskaźniki demograficzne na Litwie pogarszają się z roku na rok, wskaźnik urodzeń i całkowita liczba ludności stale spadają. Problem ten stał się zauważalny w ciągu pierwszych dziesięciu lat po odłączeniu się Litwy od ZSRR.

Podstawowa przyczyna kryzysu demograficznego leży w gospodarce przejściowej po uzyskaniu niepodległości. Litewscy młodzi ludzie borykają się z trudnościami ekonomicznymi i wysokim bezrobociem. Wszystko to poważnie ogranicza przyrost naturalny. Niepewność w połączeniu z niestabilnością zatrudnienia wpływa na plany młodych par dotyczące powiększenia rodziny.

Negatywny wpływ na sytuację demograficzną na Litwie ma również masowa emigracja. W latach 90. i w pierwszej połowie XXI wieku Litwini masowo opuszczali kraj w poszukiwaniu lepszych możliwości zatrudnienia. Przystąpienie do UE nie spowolniło tego procesu. Wielu młodych ludzi woli pracować w bardziej zamożnych krajach Unii. Pomimo inwestycji pieniężnych Brukseli w gospodarkę Litwy, kraj ten nie był w stanie dorównać standardom życia starych Europejczyków. Wraz z Łotwą i Estonią zajmuje ostatnie miejsca w unijnych rankingach dobrobytu ekonomicznego.

Młodzi ludzie na Litwie są bardzo zaniepokojeni niestabilnością gospodarki ich ojczystego kraju, co ogranicza możliwości budowania kariery i wzrostu finansowego. Wszystko to zachęca do emigracji i ma szkodliwy wpływ na wskaźnik urodzeń.

Litewska polityka społeczna próbuje znaleźć rozwiązanie tego problemu, ale bezskutecznie. Starzenie się społeczeństwa i spadek liczby ludności nadal postępują. Globalny kryzys gospodarczy i antyrosyjska polityka rządu pogarszają sytuację. Izolacja społeczna Litwy jest bardzo wysoka, a prognozy ekspertów są pod tym względem pesymistyczne. Do około 2045 r. populacja Litwy zmniejszy się do 2 mln osób. Spadek ten jest szybki i częściowo ograniczany przez napływ uchodźców.

Litwa odgrywa ważną rolę na poziomie regionalnym i międzynarodowym. Państwa tego nie można nazwać supermocarstwem, ale jego długa historia mówi sama za siebie. Przyszłość Litwy zależy bezpośrednio od decyzji podejmowanych przez władze kraju.