Desiderius Erasmus

Desiderius Erasmus beter bekend als Erasmus van Rotterdam geboren 28.11.1469 in Gouda is een beroemd filosoof, denker en schrijver. Velen noemen hem de "prins der humanisten". Hij is een van de populairste vertegenwoordigers van de Noordelijke Renaissance.

Hij is de maker van het originele Nieuwe Testament in het Grieks. Erasmus vulde het aan met commentaren en creëerde zo de voorwaarden voor een seculiere kritische studie van de teksten van de Heilige Boeken. Dankzij hem werd het oude literaire erfgoed teruggebracht in de culturele hoofdstroom. De meeste edities die hij verzorgde waren in het Latijn geschreven.

De Nederlandse filosoof, denker en schrijver wist in heel Europa bekendheid te verwerven. Dit was mogelijk door zijn vrijheidslievende opvattingen, ontkenning van de Reformatie, polemiek met Luther over de doctrine van de vrije wil. Hij was de eerste die kritische analyse gebruikte met betrekking tot de heilige geschriften.

Biografie

Volgens de ene versie werd Erasmus van Rotterdam geboren op 28.10.1469, volgens een andere in 1467. Zijn geboorteplaats was Gouda. Erasmus' vader behoorde tot de burgerlijke familie, zijn ouders planden voor hem een geestelijke carrière, ze wilden niet dat hij trouwde. Maar toen kwam er een liefdesrelatie, waarvan de toekomstige filosoof de vrucht was.

De eerste opleiding kreeg Erasmus op de plaatselijke school, daarna ging hij naar Deventer. Daar kwam hij terecht tussen de leerlingen van een van de scholen die door de "slaapbroederschappen" waren opgericht, waar ze de oude klassieken bestudeerden.

De ouders van Erasmus stierven toen hij nog maar 13 jaar oud was. Ze besloten naar een klooster te gaan, waar hij 5 jaar lang verbleef. Het grootste deel van de tijd las de toekomstige filosoof en schrijver klassieke auteurs, die hij aanbad. Hij verbeterde voortdurend zijn kennis van Latijn en Grieks, maar hij paste zich nooit volledig aan het kloosterleven aan.

Hij slaagde erin om de interesse van invloedrijke beschermheren te wekken met zijn kennis en intellect en zijn zelfverzekerde beheersing van het Latijn. Zo werd hij secretaris van de bisschop van Cambrai.

Invloedrijke kerkelijke mecenassen hielpen hem het klooster te verlaten, waarna zich talrijke mogelijkheden openden voor de studie van de humanistische wetenschap, waarbij hij de belangrijkste centra van het humanisme van die tijd bezocht. Erasmus bezocht Parijs, dat toen werd beschouwd als het centrum van de wetenschap. Hij reisde twee jaar door Italië en bezocht Groot-Brittannië.

Een van Erasmus' beschermheren was Karel van Spanje, de toekomstige Heilige Roomse Keizer.

Ideeën en filosofie

Erasmus beheerste zowel het Latijn als zijn moedertaal. Hij werkte hard aan het verzamelen van manuscripten van klassieke auteurs. Hij besteedde speciale aandacht aan de kritische uitgave van hun werken. Hij kende ook de Griekse taal en literatuur erg goed. Dat was zeldzaam in die tijd. Hij werd zeer gerespecteerd in de gemeenschap van Griekse filologen. Zijn mening over de uitspraak van bepaalde letters van het Griekse alfabet werd erkend in Duitsland en andere landen.

Erasmus van Rotterdam vertaalde de voordrachten van Libanius, de tragedie "Hecuba" van Euripides. Hij werkte ook aan de vertaling van "Gout" van Lucian, maar heeft deze nooit afgemaakt. In 1506 begon hij aan de vertaling van een andere tragedie van Euripides - "Iphigenia". Beide toneelstukken werden uiteindelijk in het Latijn gepubliceerd in Parijs.

Dankzij de uitstekende vertaler kon de wereld kennismaken met de verhandelingen van Plutarch, Galen.

Werken van Lucianus, die hij bestudeerde tijdens de vertalingen, hadden een sterke invloed op het onafhankelijke werk van Erasmus. Hij verbeterde zijn kennis van de oude Griekse taal op alle mogelijke manieren. Bij sommige projecten werkte hij samen met zijn vriend Thomas More. Hij had grote waardering voor de humor en satire van Lucian. Erasmus geloofde dat de satire van de oude Griekse schrijver zijn relevantie in de moderne tijd niet had verloren.

Bovendien doceerde hij enkele jaren Grieks in Cambridge, dat ook nu nog een van de meest prestigieuze universiteiten ter wereld is.

Erasmus van Rotterdam was de eerste die op grote schaal wetenschappelijke werkmethoden gebruikte op het gebied van theologie. Hij was de auteur van kritische edities van het Nieuwe Testament die als basis dienden voor de wetenschappelijke theologie in het Westen. Hij was betrokken bij de voorbereiding van de protestantse theologie.

Het is ook de moeite waard om te benadrukken dat Erasmus zich in alle opzichten afkeerde van solidariteit met Luther en andere hervormers van de kerk. Tegen zijn eigen wil in werd hij een van de grondleggers van de protestantse dogmatiek.

Literair erfgoed

De nalatenschap van Erasmus van Rotterdam bestaat uit meer dan honderd werken in het Latijn. Daaronder valt het traktaat "De Lof der Zotheid", dat op satirische wijze is geschreven. Historici geloven dat dit niet zozeer een filosofie is als wel een manier van denken.

De Nederlandse filosoof had een grote invloed op de literatuur en de samenleving van zijn tijd met de werken die hij creëerde.

Een van zijn verhandelingen heet "Over de initiële opvoeding van kinderen". Hij besteedde veel aandacht aan de opvoeding van de jongere generatie in het algemeen. Hij benadrukte de noodzaak van een combinatie van oude en christelijke tradities bij de keuze van pedagogische idealen. Hij hield vast aan het principe van activiteit van de leerling. Hij geloofde dat aangeboren capaciteiten alleen gerealiseerd kunnen worden door hard te werken.

De eerste werken van Erasmus van Rotterdam verschenen in Parijs. De eerste editie heette "Adagia" en was een verzameling aforismen en leerzame, onderhoudende verhalen. Ze waren samengesteld op basis van uitgaven van oude auteurs. Dankzij dit boek won hij aan populariteit op het hele Europese continent.

In 1501 verscheen een verhandeling over religieuze en ethische onderwerpen. Hierin benadrukte Erasmus wat hij beschouwde als het belangrijkste in de christelijke religie - niet het gedachteloos uitvoeren van rituelen, maar voortdurende zelfverbetering van het individu, met als doel het naleven van de geboden van God.

Een van de belangrijkste werken ontstond tijdens een reis naar Groot-Brittannië. Het heette De Lof der Zotheid. Hierin bekritiseerde de auteur de middeleeuwse scholastieke theologie.

Het werk werd in 1511 in Frankrijk gepubliceerd. Binnen 12 maanden werd het 7 keer opnieuw gepubliceerd en tijdens het leven van de schrijver - meer dan 40 keer. Tot het einde van de negentiende eeuw meer dan tweehonderd keer. Het werd vertaald in verschillende talen.

Deze uitgave is een satirische kijk van de auteur op de maatschappij met haar inherente ondeugden en vooroordelen, gepleegde daden die van eeuw tot eeuw herhaald worden. Ze zijn veelomvattend en blijven relevant in onze tijd.

Een van de redenen voor de immense populariteit van het boek was de algemene toon, die wel humor maar geen sarcasme met ironie bevatte. De auteur benadrukte een specifiek satirisch optimisme in plaats van een wrede aanklacht. Het boek was een originele parodie op de lofzang van de domheid op zichzelf. Het loopt over van geloof in mensen, hun vermogen om hun eigen tekortkomingen te bestrijden.

Vanaf zijn eerste werken toonde Erasmus eenheid in de persoon van filosoof, schrijver en onderzoeker. Zijn literaire werken hadden een krachtige invloed op de geesten van tijdgenoten. Dankzij deze werken werd Erasmus het "Europese Orakel" genoemd.

Literaire en journalistieke publicaties bepaalden de opvattingen en de levenspositie van de samenleving in de zestiende eeuw.

De filosoof correspondeerde met koningen van verschillende landen, waaronder de paus, met geleerden en politieke figuren. Veel hoogwaardigheidsbekleders zochten zijn steun en advies.

Op de lijst van belangrijke werken van Erasmus staan ook "De Instructie van een Christelijke Vorst" en "De Klacht van de Wereld", gepubliceerd in 1515 en 1516. Ze gaven blijk van het protest van de filosoof tegen militaire acties, veroveringspolitiek, die toen in Europese landen werd gevoerd. De schrijver was tegen vijandigheid tussen staten en naties en riep op alle mogelijke manieren op tot vrede.

In 1524 verscheen de verhandeling "On Freedom of Will", waarin de auteur het idee van de Reformatie verwierp. In 1533 verscheen "Over de gewenste kerkelijke harmonie", waarin hij opriep tot vrede en wederzijds respect tussen vertegenwoordigers van verschillende religies. Van 1518 tot 1533 werkte Erasmus aan het werk "Onderzoekende gesprekken", dat pedagogische problemen behandelde.

Invloed op geschiedenis en cultuur

De invloed van de Nederlandse schrijver, filosoof en theoloog op cultuur en geschiedenis is groot, zowel in Europa als in de wereld. Hij heeft een speciale plaats in de geschiedenis van het Duitse humanisme. Hij bekleedde een belangrijke positie in de samenleving en ontwikkelde wetenschap, literatuur en kunst.

Deze man is moeilijk met iemand te vergelijken, Erasmus gaf gedachten in handen van mensen - een van de krachtigste middelen om invloed uit te oefenen. De Nederlandse filosoof werd gerespecteerd door machtige Europese politici die tegelijkertijd met hem leefden. Tijdens Erasmus' reizen organiseerde hij ceremoniële ontmoetingen met heersers en werd hij "Europese waarzegger" genoemd. Niet alleen wetenschappers maar ook politici raadpleegden hem over belangrijke kwesties - dit feit spreekt boekdelen.

De theoloog en filosoof opende het fenomeen kindertijd voor de wereld en veel van zijn ideeën werden beschouwd als vernieuwend voor die tijd. Ze hadden een grote invloed op de theorie en praktijk van pedagogische activiteiten.

Kritiek 

Erasmus van Rotterdam bekritiseerde de katholieke kerk vaak in zijn geschriften. Hij kreeg dezelfde reactie. Veel van Erasmus' werken en ideeën die verband hielden met zijn filosofie van de contrareformatie werden bekritiseerd. De schrijver, filosoof en theoloog was hierdoor niet in verlegenheid gebracht, hij verdedigde vol overtuiging zijn eigen positie. Een van de geschillen had te maken met de doctrine van de vrije wil. Sommige ideeën en gedachten van Erasmus zijn echt dubbelzinnig. De meningen van historici over zijn juistheid en opvattingen lopen uiteen.

Het belang van Erasmus van Rotterdam voor de geschiedenis en cultuur is onmiskenbaar. Zijn nalatenschap bestaat nog steeds in de moderne wereld.