Święto Trzech Króli

Dla starożytnych chrześcijan na Wschodzie Imperium Rzymskiego Epifania stanowiło najważniejsze święto Bożego Narodzenia. Trzech Króli Święto obchodzono jako dzień objawienia się Jezusa światu, łącząc w sobie trzy wydarzenia: pokłon Mędrców, Chrzest Pański i cud przemiany wody w wino w Kanie Galilejskiej. Z czasem znaczenie Epifanii nieco się zmieniło, jednak święto to nadal pozostaje ważnym elementem kalendarza chrześcijańskiego.

Kluczowe Informacje

Święto to jest jednym z najważniejszych dni w kalendarzu liturgicznym chrześcijaństwa. Święto Trzech Króli podkreśla istotne momenty z życia Jezusa Chrystusa, będąc zarówno dniem radości, jak i głębokiej refleksji dla wiernych. Kluczowe informacje o tej uroczystości przedstawiamy poniżej:

1. Data obchodów to 6 stycznia Święto Trzech Króli w Kościele katolickim i 6 stycznia (lub 19 stycznia według kalendarza juliańskiego) w Cerkwi prawosławnej. 
2. Jest to dzień, który w Polsce stał się dniem wolnym od pracy od 26 listopada 2010 roku, zgodnie z ustawą Sejmu RP.
3. Święto Trzech Króli jest uważane za jedno z głównych świąt chrześcijańskich, obchodzone zarówno przez katolików, prawosławnych, jak i niektóre wyznania protestanckie.

Święto Trzech Króli to czas na refleksję nad wiarą, nadzieją i zbawieniem. Jest to również moment na kultywowanie tradycji i wspólne świętowanie z rodziną i przyjaciółmi.

Kim byli Trzej Królowie?

Epifania, czyli uroczystość obchodzona 6 stycznia Święto Trzech Króli, upamiętnia przybycie Trzech Króli do Betlejem. Chociaż w Biblii nie określa się ich mianem “królów”, a jedynie “mędrcami ze Wschodu”, postacie te zyskały miano “Trzech Króli” około VII wieku. Uważa się, że pochodzili z terenów na wschód od Jordanu, m.in. z Arabii, Persji i Babilonii.

Imiona Trzech Króli to Kacper, Melchior i Baltazar. Uważa się, że Kacper pochodził z Etiopii, a jego imię jest pochodzenia perskiego i oznacza “honorowy i majestatyczny”. Melchior nosi imię pochodzenia hebrajskiego, co oznacza “król światła”. Z kolei Baltazar nosi imię pochodzące z Babilonii, które podobno oznacza “Boże, chroń króla”. Święto Trzech Króli wykracza poza zwykłe obchody. Święto to symbolizuje uniwersalność chrześcijaństwa i otwartość na wszystkie narody.

Historia święta

Bogata historia tego święta sięga początków Kościoła i wiąże się z wieloma ciekawymi tradycjami. Święto Trzech Króli historia wskazuje na to, że wywodzi się z IV wieku i pierwotnie obchodzone było na Wschodzie jako święto Narodzenia Chrystusa. Upamiętniało ono nie tylko narodziny Jezusa, ale również trzy ważne wydarzenia: 

• pokłon Mędrców ze Wschodu;
• Chrzest Pański;
• cud przemiany wody w wino w Kanie Galilejskiej.

W tym kontekście Trzech Króli Święto symbolizowało objawienie się Boga światu i rozpoczęcie misji zbawczej Jezusa, stąd jego pierwotna nazwa – Epifania. W Polsce święto to jest szczególnie uroczyście obchodzone, z barwnymi procesjami ulicznymi i tradycjami ludowymi, co podkreśla jego ważność w krajowej kulturze religijnej.

Obchodzenie w Polsce

W Polsce Święto Trzech Króli, znane również jako Epifania Pańska, obchodzone jest 6 stycznia. Choć początkowo było to święto państwowe, w 1960 roku zostało zniesione przez władze PRL. Dopiero 50 lat później, w 2010 roku, Sejm RP przywrócił 6 stycznia dzień wolny od pracy. 

Stosowna ustawa została przyjęta w ramach nowelizacji Kodeksu pracy, a podpisana przez Prezydenta Bronisława Komorowskiego 19 listopada 2010 roku. Opublikowana w Dzienniku Ustaw 26 listopada 2010 roku, ustawa sprawiła, że 6 stycznia 2011 roku, czyli Trzech Króli Święto kościelne, stał się pierwszym od 1960 roku dniem wolnym od pracy.

Ta uroczystość w Polsce jest zatem nie tylko ważnym dniem w kalendarzu liturgicznym, ale także okazją do wspólnotowego świętowania i manifestowania wiary poprzez różnorodne tradycje i obrzędy. Święto Trzech Króli to czas na wspólne świętowanie z rodziną i przyjaciółmi.

Symbolika

Święto to stanowi ono manifestację uniwersalności chrześcijaństwa i zbawienia, otwierając się na wszystkie narody i kultury. Święto Trzech Króli w Polsce ma głęboką symbolikę, która obejmuje wiele aspektów religijnych i kulturowych. Mędrcy ze Wschodu, pierwotnie wyobrażani jako królowie, symbolizowali poddanie się Chrystusowi przez przedstawicieli religii i kultur spoza judaizmu. Ich podróż do Betlejem ukazywała otwartość Ewangelii na wszystkich ludzi, niezależnie od pochodzenia czy wyznania.

Tradycyjne przedstawianie Mędrców jako trzech mężczyzn o różnych cechach fizycznych (młody, stary, ciemnoskóry) podkreślało powszechność zbawienia. Trzech Króli święto państwowe symbolizuje to, Chrystus narodził się dla wszystkich ludzi, bez względu na rasę, wiek czy pozycję społeczną. Ponadto polskie święto upamiętnia moment, w którym Bóg objawił się światu w postaci nowo narodzonego Jezusa. Mędrcy, prowadzeni przez Gwiazdę Betlejemską, reprezentowali ludzkość poszukującą prawdy i zbawienia.

Zwyczaje

Od późnego średniowiecza wierni przynosili do kościoła dary symbolizujące dary Trzech Króli: złoto, kadzidło i mirrę. Na to święto ofiarowywano również monety, cenne pierścienie, nasiona jałowca i lekarstwa. Domy, podwórza i zwierzęta gospodarskie dekorowano gałązkami iglastymi i innymi ozdobami.

Po mszy świętej święcono wodę, kredę i kadzidło. Kredą pisano napis na drzwiach w Trzech Króli C+M+B (K+M+B) i datę roku, co miało symbolizować inicjały Mędrców i błogosławić domostwa. Do pierwszej kąpieli niemowląt wrzucano kosztowności, które miały zapewnić im dostatek w przyszłości. Polscy magnaci obdarowywali z okazji tej uroczystości swoich dworzan, a studenci otrzymywali datki pieniężne za wystawiane komedie.

Warto też opisać Święto Trzech Króli tradycje kulinarne. Po uroczystej kolacji podawano ciasto migdałowe. Kto znalazł w swoim kawałku migdała, zostawał "migdałowym królem". Dzieci chodziły z gwiazdą, pukały do domów i śpiewały kolędy o Trzech Królach, otrzymując w zamian rogaliki zwane “szczodrakami”.

W polskiej tradycji ludowej w tym dniu śpiewano kolędy w strojach trzech króli, którzy w towarzystwie innych postaci odwiedzali sąsiednie domy z życzeniami pomyślności, odgrywając sceny przybycia do Betlejem. W wielu polskich domach można zobaczyć napis na drzwiach w Święto Trzech Króli. Te bogate tradycje i zwyczaje nadają uroczystościom Epifanii wyjątkowy charakter, podkreślając jej znaczenie w polskiej kulturze. 

Orszak Trzech króli

Obecnie Orszaki organizowane są w tysiącach miejscowości na terenie całego kraju, gromadząc setki tysięcy uczestników. Pierwszy Orszak Trzech Króli przeszedł ulicami Warszawy w 2009 roku. Pomysł szybko zyskał na popularności i już rok później orszaki odbyły się w wielu polskich miastach. 

W orszaku w Warszawie w 2010 roku wzięło udział około 10 000 osób. Reportaż o największym Orszak Trzech Króli z okazji tego święta w Warszawie był transmitowany na żywo w TVP1 w 2011 roku. Orszaki odbywają się także w Poznaniu, Krakowie, Gdańsku, Bydgoszczy, Toruniu, Szczecinie i Wrocławiu, a także w wielu innych mniejszych miejscowościach. W ten sposób orszaki stają się żywym objawieniem wiary i tradycji chrześcijańskiej, celebrowanym przez Polaków z wielkim zaangażowaniem.

Inne święta w Polsce

Oprócz Bożego Narodzenia, Wielkanocy i Święto Trzech Króli, w kalendarzu polskim znajdziemy wiele innych istotnych świąt państwowych, religijnych i regionalnych. Oto największe polskie święta:

1. 11 Listopada – Święto Niepodległości. Upamiętnia odzyskanie przez Polskę niepodległości w 1918 roku po 123 latach zaborów.
2. 3 Maja – Narodowe święto w Polsce Trzeciego Maja. Ustanowione na pamiątkę uchwalenia Konstytucji 3 Maja 1791 roku, pierwszej w Europie nowoczesnej konstytucji.
3. 1 Maja – Święto Pracy. Międzynarodowe święto robotnicze, obchodzone również w naszym kraju jako dzień wolny w Polsce od pracy.

Oprócz ogólnopolskich świąt, w Polsce obchodzone są również liczne święta regionalne, związane z lokalnymi tradycjami i patronami. Przez te święta Polacy łączą się w uczczenie ważnych wydarzeń i oddanie hołdu tym, którzy przyczynili się do budowy i obrony ojczyzny.

Zakończenie

Podsumowując, Święto Trzech Króli, znane również jako Epifania Pańska, jest niezwykle ważnym świętem nie tylko dla Polski, ale i dla dużej części świata chrześcijańskiego. Upamiętnia ono objawienie się Boga ludziom z innych kultur i narodów, symbolizując uniwersalność zbawienia i jedność Kościoła.

Bogate tradycje związane z tym świętem, sięgające średniowiecza, a także nowsze zwyczaje, takie jak Orszaki Trzech Króli, czynią Trzech Króli Święto wyjątkowym momentem w roku liturgicznym. Ponadto wspaniała historia i bogate tradycje tej uroczystości czynią je ważnym elementem polskiej tożsamości narodowej i kulturowej.