Johan Rudolph Thorbecke

Johan Thorbecke is een markante persoonlijkheid die een belangrijke rol heeft gespeeld in de politieke geschiedenis van Nederland. Hij is een geleerde, politicus, liberaal, historicus, advocaat en professor.

Johan Rudolf Thorbecke biografie

De toekomstige politicus, die zijn naam beroemd maakte in de negentiende eeuw, werd geboren op 14.01.1798 in Zwolle. Zijn vader heette Frederik Willem - de eigenaar van een tabaksfabriek was een Duitser van geboorte. Johan's moeder Christina Regina werd geboren in Nedersaksen Osnabrück. Het bedrijf van de vader van de toekomstige politicus en historicus leed ernstige schade als gevolg van het anti-Britse beleid. De invasie van de Franse invallers leidde tot het faillissement van de tabaksfabriek in 1803. Daarna kon Frederik Willem geen bedrijf naar zijn zin vinden, al zijn vrije tijd besteedde hij aan de opvoeding van Johan Thorbecke. Misschien werd toen wel de basis gelegd voor de toekomstige carrière van de Nederlander.

Veel mensen die geïnteresseerd zijn in politiek vragen zich af: Had Johan Rudolph Thorbecke broers/zussen? Rudolf had een jongere broer, aan wiens opvoeding ook veel aandacht werd besteed.

Maar de oudste zoon van Frederik Willem was ijveriger en toonde al op jonge leeftijd een grote intelligentie in combinatie met nieuwsgierigheid. De ouders van Johan moesten aanzienlijke offers brengen voor zijn opleiding en problemen van materiële aard overwinnen.

De toekomstige politicus kreeg zijn basisopleiding thuis en in de hoofdstad van Nederland, waar hij tot 1806 woonde. Tot 1814 was hij leerling van de Latijnse school in Zwolle. Torbecke begon klassieke literatuur en filosofie te studeren in Amsterdam.

Hij besteedde veel tijd aan oude filologie tijdens zijn studie aan de Universiteit van Leiden, waar hij in 1820 afstudeerde. Tot 1824 vervolgde hij zijn studie aan de universiteit van Göttingen, gelegen in Duitsland. In die tijd publiceerde hij een werk over filosofische en historische onderwerpen getiteld:

Over het organisch karakter van de geschiedenis

Speciale aandacht verdienen de Johan Rudolph Thorbecke voormalige ambten, die hij bekleedde vóór zijn actieve promotie op de politieke ladder. De Nederlander werkte een tijd als privaat hoogleraar geschiedenis in Göttingen en Giessen.

In 1825 verhuisde hij naar Gent, dat op dat moment samen met heel België deel uitmaakte van Nederland. Johan Thorbecke kreeg een baan aan de plaatselijke universiteit in de afdeling politieke wetenschappen.

Na de Belgische Revolutie in 1830 verhuisde hij naar Leiden, waar hij in 1831 hoogleraar in de rechten werd.

Politieke carrière

Johan Thorbecke opkomst in de politiek was erg snel. Hij speelde een belangrijke rol bij de hervormingen van 1848 en de totstandkoming van de grondwet, en bekleedde jarenlang sleutelposities.

In de politiek was het werk van Johan Rudolf Thorbecke voor het welzijn van de staat nauw verbonden met de Liberale Partij. De Nederlander leidde deze partij vanaf 1840.

In 1840-1849 en in 1853-1862 werd hij vanuit deze partij gekozen voor de Algemene Staten. In 1848 nam Thorbecke het initiatief tot de goedkeuring van een wetsvoorstel dat de macht van de monarch parlementair beperkte. En het parlement keurde het goed.

Aan het hoofd van de regering van het Koninkrijk der Nederlanden stond Johan Rudolph Thorbecke drie periodes: van 1849 tot 1853, van 1862 tot 1866 en van 1871 tot 1872. In deze periode werden veel belangrijke wetsvoorstellen aangenomen die de kieswet veranderden:

• toestemming om katholieke bisschoppen in de staat te vormen, wat het ongenoegen van sommige protestanten opriep;
• schafte de slavernij in Nederlands West-Indië af (dit gebeurde in 1862);
• invoering van parlementair toezicht op het bestuur van Nederlands-Indië (het huidige Indonesië) 1864;
• verlaagde de douanerechten.

De belangrijkste bijdrage van Johan Thorbecke als politicus aan zijn land is dat Nederland door zijn hervormingen een moderne liberale staat werd.

Zijn tijdgenoten spraken over hem als een eerlijke en strenge man met een rechtlijnig karakter. Daarom waren er veel botsingen tussen hem en de regerende koningen Willem II en vooral Willem III.

Johan Thorbecke werd vaak afgebeeld in karikaturen. Hier is een van de dieptepunten over het geschil tussen Thorbecke en Frans van de Putte.

In 1848 bereidde hij bijna eigenhandig een bijgewerkte versie van de Nederlandse Grondwet voor. Volgens deze hervorming werden de bevoegdheden van de monarch verkleind, terwijl de bevoegdheden van de Algemene Staten werden vergroot. Thorbeckes doel was om meer religieuze, persoonlijke en politieke vrijheid voor het volk te garanderen. De nieuwe grondwet legde de burgerrechten en de bevoegdheden van het parlement vast. Hier volgt een uitspraak van Johan Thorbecke die zijn standpunt perfect weergeeft:

Als klein, beweeglijk en niet overheersend volk moeten en kunnen wij het vrijste volk ter wereld zijn onder een monarchaal grondwettelijk stelsel.

Filosofische bijdrage

De filosofische opvattingen van Johan Rudolph Thorbecke werden zijn leven lang gevormd, te beginnen op jonge leeftijd. Negen jaar lang leidde hij de oppositie in de Tweede Kamer. Thorbecke was voor het behoud van de neutraliteit tijdens de Krimoorlog in 1854. En hij eiste ook de intrekking van de Wet op het Godsdienst Lager Onderwijs van 1857.

Een van de eerste acties van de politicus tijdens zijn tweede termijn in het parlement was het afschaffen van regerings departementen die zich bezighielden met religieuze zaken. Op de lijst van prestaties van Johan Rudolf Thorbecke staan ook de aanleg van verschillende kanalen, de goedkeuring van gezondheidswetten, de hervorming van de gemeentelijke belastingen in 1865 en een wet op het secundair onderwijs in 1863.

Tijdens zijn leven schreef Thorbecke een groot aantal artikelen over geschiedenis en publicaties voor kranten. Veel van zijn geschriften werden afgedrukt in het Journal de La Haye. De politicus koos altijd actuele onderwerpen. Hij publiceerde een studie over de filosofie van de geschiedenis in het Duits.

Thorbeckes werk en de veranderingen die hij aanbracht in het leven van het land hadden een grote invloed op latere denkers en politici.

Persoonlijk leven

Johan Rudolph Thorbecke was niet alleen betrokken bij de politiek, hij slaagde er ook in om een sterk gezin op te bouwen. Zijn vrouw heette Adelheid Ernestin Caroline Henriette Solger. Uit dit huwelijk kwamen twee dochters en vier zonen voort.

Overlijden en erfenis

Johan Thorbecke stierf in zijn eigen huis in Den Haag. Dit gebeurde op 4 juni 1872. Op dat moment was hij 74 jaar oud. Zijn dood werd veroorzaakt door een ziekte die hij eind 1871 had opgelopen.

Thorbeckes nalatenschap is groot, zijn nagedachtenis leeft voort in het moderne Nederland. De Thorbecke Scholengemeenschap, Thorbecke Academie aan het NHL Stenden Instituut, Thorbecke Voortgezet Onderwijs zijn herinneringen aan de uitmuntende politicus.

De Hogere Burgerschool (HBS), een onderwijsinstelling opgericht door de Nederlander, is hier ook het vermelden waard. Tijdens zijn regeringsperiode werd het beschouwd als een nieuw type school en van 1864 tot 1974 bood het honderdduizenden Nederlanders kwaliteitsonderwijs.

Johan Thorbecke is een prominent figuur in de geschiedenis van het Nederlandse parlement. Er zijn maar liefst drie standbeelden ter ere van hem opgericht, een in de Nederlandse hoofdstad, een in Den Haag en een in de geboortestad van de politicus, Zwolle. Een kamer in het parlementsgebouw is naar Thorbecke vernoemd.

De bijdrage van Johan Thorbecke aan de geschiedenis en cultuur van Nederland is enorm. Niet voor niets wordt hij een van de meest vooraanstaande politici van de negentiende eeuw genoemd.

Veelgestelde vragen